бичлэгÀðäûí æóðàìò öýðýã
1921 îíû III ñàðûí 6-íä Ìонгол Àрдын Íамын Òºâ Õîðîîíû õóðàë áîëæ, õóâüñãàëûí çýâñýãò áîñëîãûí çàìûã ñîíãîí àâ÷, õóâüñãàëûã Õèàãòààñ ýõëýõýýð òîãòæýý.
Íýãä¿ãýýðò: Эíä îëîí ò¿ìíèé õóâüñãàëò èäýâõ õàìãèéí õ¿÷òýé áîëñîí.
Хî¸ðäóãààðò: Çөвлөлт Îрос Óлсаас цýðãèéí òóñëàìæ àâàõàä õàìãèéí îéð äºò, ñòðàòåãèéí ÷óõàë ãàçàð áàéñàíä îðøèíî. Àðäûí íàìûí öýðãèéã "Àðäûí æóðàìò öýðýã" ãýæ íýðëýí, äºðâºí õîðîî áîëãîí çîõèîí áàéãóóëæ, õîðîîíû äàðãààð Á.Ïóíöàã, Ö.Õàñáààòàð, Î.Öýðýíäîðæ, ×.Áàçàðñàä íàðûã, ñóðòëûã íîìëîã÷îîð Ö.Äàìáàäîðæ, Õ.×îéáàëñàí íàðûã òîìèëæ, óëñ òºð, áàéëäààíû áýëòãýëèéã õàíãàæýý.
1921 îíû III ñàðûí 13-íä Ìонгол Àардын Íамûí Òºâ Õîðîîíû ãèø¿¿ä, Àðäûí æóðàìò öýðãèéí òºëººëºã÷èä, õèë îð÷ìûí õîøóóäûí àðäûí òºëººëºã÷äèéí õàìòàðñàí õóðàëäààí áîëæ, Ìîíãîë àðäûí çàñãèéí õýðãèéã á¿ãä ò¿ð åðºíõèéëºí çàõèðàõ ãàçàð áóþó Àðäûí ò¿ð çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëàãäæýý. Òóñ õóðëûí òîãòîîëä: “Óëñ îðíîî õàðèéí ò¿ðýìãèéëýã÷äýýñ ÷ºëººëºí, ò¿ìýí àðäûí àøèã òóñûã õàìãààëàí ãàäààä óóë ãàçàð îðíîîð ç¿éë á¿ðèéí ýðäìèéã áîëîâñðóóëàí äýëãýð¿¿ëæ ÷àäàõ çàñãèéã ÿâóóëñóãàé” (8,40) ãýæ çààñàí áàéíà. ÀÒÇÃ-ûí òýðã¿¿ëýã÷ äàðãààð Äàìáûí ×àãäàðæàâûã òîìèëæýý.
Àðäûí æóðàìò öýðýã ãóðàâäóãààð ñàðûí 18-íû ¿¿ðýýð Õèàãòûã ÷ºëººëºõººð õºäºëæ, ĺðâºëæèí ñ¿ìä õ¿ðìýãöýý õÿòàä öýðýãòýé òóëàëäàæ ýõýëæýý. Àðäûí æóðàìò öýðãèéí ãàëûí ãýíýò öîõèëòîíä íÿöààãäñàí õÿòàä öýðã¿¿ä Èâöýã ºðòºº òèéø óõàð÷, çàðèì íü Á¿ðãýäòýé óóëàíä á¿ãæýý. Õÿòàä öýðã¿¿ä ñýõýý àâñíû äàðàà Óëààí áóðãàñíààñ èðñýí öýðã¿¿äòýé õàìòðàí, èõ ¿äèéí àëäàä õ¿÷òýé ýñýðã¿¿öýí äîâòîëæ ýõýëæýý. Èõ áóóíû ãàëààð õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí õÿòàä öýðýã òîîíû îëíîîð õ¿÷ ò¿ðæ äàâøèõàä Àðäûí æóðàìò öýðýã Ýðýýí íàðñíû íóðóó ðóó óõàð÷, õîðèãëîí áàéëäæýý. Д.Ñ¿õáààòàðûí òóøààëààð Äýýä Øèâýýíýýñ áóó, ñóì íýìýí àâ÷èð÷ öýðã¿¿äýä õóâèàðëàí îëãîõûí õàìò îðîñ öýðãèéí èõ áóóíû ãàëûí õ¿÷èíä ò¿øèãëýí, æóðàìò öýðýã äàâøèëòàíä îðæ áàéëäààíû ñàíàà÷èëãûã ãàðòàà àâ÷ýý. Øºíº äºë áîëòîë ¿ðãýëæèëñýí øèð¿¿í òóëààíä õÿòàä öýðýã ÿëàãäëàà õ¿ëýýæ, Õèàãò õîòûã îðõèí çóãòàâ. Õÿòàä öýðã¿¿äèéí çàìä ¿éëäñýí äýýðýì òîíóóë, àëëàãà õÿäëàãûã íóòãèéí àðä îëîí ýñýðã¿¿öýí áîñ÷, ñàéí äóðûí áàã öýðýã çîõèîí áàéãóóëæ, òýäíèéã õýñýã á¿ëãýýð íü óñòãàæ áàéæýý. Èéíõ¿¿ Ìîíãîë íóòàãò õÿòàä öýðãèéí ò¿ðýìãèéëýë ýöýñ áîëîâ. Ýíý ¿åýñ Ä.Ñ¿õáààòàðûí öýðãèéí æàíæíû óð ÷àäâàð òîäîð÷, àëäàð íýð íü îðîí äàÿàð äóóðñàâ.
Íýãä¿ãýýðò: Эíä îëîí ò¿ìíèé õóâüñãàëò èäýâõ õàìãèéí õ¿÷òýé áîëñîí.
Хî¸ðäóãààðò: Çөвлөлт Îрос Óлсаас цýðãèéí òóñëàìæ àâàõàä õàìãèéí îéð äºò, ñòðàòåãèéí ÷óõàë ãàçàð áàéñàíä îðøèíî. Àðäûí íàìûí öýðãèéã "Àðäûí æóðàìò öýðýã" ãýæ íýðëýí, äºðâºí õîðîî áîëãîí çîõèîí áàéãóóëæ, õîðîîíû äàðãààð Á.Ïóíöàã, Ö.Õàñáààòàð, Î.Öýðýíäîðæ, ×.Áàçàðñàä íàðûã, ñóðòëûã íîìëîã÷îîð Ö.Äàìáàäîðæ, Õ.×îéáàëñàí íàðûã òîìèëæ, óëñ òºð, áàéëäààíû áýëòãýëèéã õàíãàæýý.
1921 îíû III ñàðûí 13-íä Ìонгол Àардын Íамûí Òºâ Õîðîîíû ãèø¿¿ä, Àðäûí æóðàìò öýðãèéí òºëººëºã÷èä, õèë îð÷ìûí õîøóóäûí àðäûí òºëººëºã÷äèéí õàìòàðñàí õóðàëäààí áîëæ, Ìîíãîë àðäûí çàñãèéí õýðãèéã á¿ãä ò¿ð åðºíõèéëºí çàõèðàõ ãàçàð áóþó Àðäûí ò¿ð çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëàãäæýý. Òóñ õóðëûí òîãòîîëä: “Óëñ îðíîî õàðèéí ò¿ðýìãèéëýã÷äýýñ ÷ºëººëºí, ò¿ìýí àðäûí àøèã òóñûã õàìãààëàí ãàäààä óóë ãàçàð îðíîîð ç¿éë á¿ðèéí ýðäìèéã áîëîâñðóóëàí äýëãýð¿¿ëæ ÷àäàõ çàñãèéã ÿâóóëñóãàé” (8,40) ãýæ çààñàí áàéíà. ÀÒÇÃ-ûí òýðã¿¿ëýã÷ äàðãààð Äàìáûí ×àãäàðæàâûã òîìèëæýý.
Àðäûí æóðàìò öýðýã ãóðàâäóãààð ñàðûí 18-íû ¿¿ðýýð Õèàãòûã ÷ºëººëºõººð õºäºëæ, ĺðâºëæèí ñ¿ìä õ¿ðìýãöýý õÿòàä öýðýãòýé òóëàëäàæ ýõýëæýý. Àðäûí æóðàìò öýðãèéí ãàëûí ãýíýò öîõèëòîíä íÿöààãäñàí õÿòàä öýðã¿¿ä Èâöýã ºðòºº òèéø óõàð÷, çàðèì íü Á¿ðãýäòýé óóëàíä á¿ãæýý. Õÿòàä öýðã¿¿ä ñýõýý àâñíû äàðàà Óëààí áóðãàñíààñ èðñýí öýðã¿¿äòýé õàìòðàí, èõ ¿äèéí àëäàä õ¿÷òýé ýñýðã¿¿öýí äîâòîëæ ýõýëæýý. Èõ áóóíû ãàëààð õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí õÿòàä öýðýã òîîíû îëíîîð õ¿÷ ò¿ðæ äàâøèõàä Àðäûí æóðàìò öýðýã Ýðýýí íàðñíû íóðóó ðóó óõàð÷, õîðèãëîí áàéëäæýý. Д.Ñ¿õáààòàðûí òóøààëààð Äýýä Øèâýýíýýñ áóó, ñóì íýìýí àâ÷èð÷ öýðã¿¿äýä õóâèàðëàí îëãîõûí õàìò îðîñ öýðãèéí èõ áóóíû ãàëûí õ¿÷èíä ò¿øèãëýí, æóðàìò öýðýã äàâøèëòàíä îðæ áàéëäààíû ñàíàà÷èëãûã ãàðòàà àâ÷ýý. Øºíº äºë áîëòîë ¿ðãýëæèëñýí øèð¿¿í òóëààíä õÿòàä öýðýã ÿëàãäëàà õ¿ëýýæ, Õèàãò õîòûã îðõèí çóãòàâ. Õÿòàä öýðã¿¿äèéí çàìä ¿éëäñýí äýýðýì òîíóóë, àëëàãà õÿäëàãûã íóòãèéí àðä îëîí ýñýðã¿¿öýí áîñ÷, ñàéí äóðûí áàã öýðýã çîõèîí áàéãóóëæ, òýäíèéã õýñýã á¿ëãýýð íü óñòãàæ áàéæýý. Èéíõ¿¿ Ìîíãîë íóòàãò õÿòàä öýðãèéí ò¿ðýìãèéëýë ýöýñ áîëîâ. Ýíý ¿åýñ Ä.Ñ¿õáààòàðûí öýðãèéí æàíæíû óð ÷àäâàð òîäîð÷, àëäàð íýð íü îðîí äàÿàð äóóðñàâ.
бичсэн: Tuuh-Niigem төрөл: Түүх, нийгмийн ухаан